TAM-omgevingsplan Hoofdstuk 22h Bedrijventerreinen

3.1.1 Nationale Omgevingsvisie

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) is een instrument van de nieuwe Omgevingswet en beschrijft op nationaal niveau een langetermijnvisie op de toekomstige ontwikkeling van de leefomgeving. De NOVI beschrijft de manier waarop men op rijksniveau wil werken aan de volgende 4 prioriteiten: ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie, duurzaam economisch groeipotentieel, sterke en gezonde steden en regio's en als laatste toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied. Als uitgangspunt geldt dat Nederland mooier en sterker wordt gemaakt door voort te bouwen op het bestaande landschap en de (historische) steden. Omgevingskwaliteit is daarbij een kernbegrip en omvat zowel ruimtelijke kwaliteit als de milieukwaliteit.

In de NOVI wordt uitgegaan van een integrale aanpak tussen overheden en maatschappelijke organisaties met meer regie vanuit het Rijk. In de NOVI geeft het Rijk de kaders en de richting aan voor zowel nationale als decentrale keuzes. Bij de afweging van belangen staat een evenwichtig gebruik van de fysieke leefomgeving zowel boven- als ondergronds voorop. De NOVI onderscheidt daarbij 3 afwegingsprincipes: 1) combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies, 2) kenmerken en identiteit van een gebied staan centraal, en 3) afwentelen wordt voorkomen. De NOVI gaat vergezeld van een Uitvoeringsagenda, die waar nodig jaarlijks wordt geactualiseerd, en waarin is aangegeven hoe het Rijk invulling geeft aan zijn rol bij de uitvoering van de NOVI. Tevens staat hierin een overzicht van instrumenten en (gebiedsgerichte) programma's op verschillende beleidsterreinen.

Met het oog op de klimaatbestendigheid van Nederland moeten functies die gebruik maken van de fysieke leefomgeving meer worden afgesteld op de eigenschappen van het bodem-watersysteem. Ook dient de infrastructuur voor energie beter te worden afgestemd op de toename van transport en opslag van duurzame energie. Daarnaast is er een opgave voor het realiseren van bronnen van duurzame energie. In de NOVI worden richtingen meegegeven die bij de inpassing van energie-infrastructuur aandacht vragen met het oog op de kwaliteit van de leefomgeving.

Om te voorzien in de grote actuele woonbehoefte is een pakket aan maatregelen voorgesteld; ontwikkeling vindt plaats in lijn met de ambities van de integrale verstedelijkingsstrategie, zoveel mogelijk in bestaand stedelijk gebied, klimaatbestendig en natuurinclusief. Grote open ruimten tussen de steden dienen daarbij hun groene karakter te behouden. Tegelijkertijd moet het aanbod en de kwaliteit van het groen in de stad worden versterkt en de aansluiting op het groene gebied buiten de stad worden verbeterd.

Relatie tot de ontwikkeling

Dit TAM- Omgevingsplan past binnen de geest van de Nationale Omgevingsvisie omdat een van de beschreven prioriteiten in de omgevingsvisie bestaat het bijdragen aan en het op peil houden van sterke steden en regio's. Ook bedrijventerreinen zijn onderdeel van deze ambitie. Om bedrijventerreinen vitaal te houden is het van belang dat bedrijventerreinen ook daadwerkelijk kunnen worden gebruikt door bedrijven die op basis van (milieubelastende) bedrijfsactiviteiten thuishoren op een bedrijventerrein. De opkomst van kleinschalige bedrijfsunits, opslagunits en selfstorage dragen niet bij aan de vitaliteit van bedrijventerreinen. Dergelijke functies kunnen namelijk ook op andere locaties worden ingepast. Kleinschalige bedrijfsunits, opslag- en selfstorage units die zijn gevestigd op bedrijventerreinen bezetten daarmee de bedrijfsruimten die noodzakelijk zijn voor de zwaardere bedrijven die zijn aangewezen op een locatie op een van de aangewezen bedrijventerreinen. Dergelijke kleinschalige functies, die niet per definitie op een bedrijventerrein hoeven te worden ingepast, belemmeren daarmee het vestigingsklimaat voor bedrijven. Door de vestiging van kleinschalige bedrijfsunits op bedrijventerreinen te verbieden draagt dit TAM- Omgevingsplan bij aan de vitaliteit van de bedrijventerreinen in de gemeente Alphen aan den Rijn en de nationale ambitie om de steden en regio's sterk en vitaal te houden.

3.1.2 Instructieregels Besluit kwaliteit Leefomgeving

Een instructieregel is een algemene regel waarmee een bestuursorgaan aan een ander bestuursorgaan aangeeft hoe dat orgaan een taak of bevoegdheid moet uitoefenen. Het Rijk heeft de instructieregels in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) opgenomen. Behalve het Rijk stelt ook de provincie Zuid-Holland instructieregels in de Omgevingsverordening (zie ook paragraaf 3.2.2 van deze motivering).

In hoofdstuk 5 van het Bkl staan de instructieregels voor omgevingsplannen per onderwerp. Afdeling 5.1 stelt instructieregels voor een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Afdeling 5.2 bevat instructieregels over de uitoefening van taken voor de fysieke leefomgeving. Deze instructieregels gaan over:

• voorkomen van belemmeringen voor gebruik en beheer van de hoofdspoorweginfrastructuur en van rijkswegen;
• lokale spoorwegen binnen vervoerregio's;
• lozen van industrieel afvalwater in het openbaar vuilwaterriool;
• bebouwingscontour jacht;
• bebouwingscontour houtkap.

Relatie tot de ontwikkeling

Dit Tam Omgevingsplan Bedrijventerreinen is niet in strijd met instructieregels. Het plan maakt geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk. Het plan beperkt bestaande gebruiksmogelijkheden. Het plan borgt namelijk dat er geen nieuwe kleinschalige bedrijfsunits, opslagboxen en selfstorage units kunnen worden opgericht. Het heeft daarmee ook geen negatieve gevolgen voor de fysieke leefomgeving.

3.2.1 Omgevingsvisie Zuid Holland

De Omgevingsvisie van Zuid-Holland biedt een strategische blik op de lange(re) termijn voor de gehele fysieke leefomgeving en bevat de hoofdzaken van het te voeren integrale beleid van de provincie Zuid-Holland. De Omgevingsvisie vormt samen met de Omgevingsverordening en het Omgevingsprogramma het provinciale Omgevingsbeleid van de provincie Zuid-Holland. Het Omgevingsbeleid beschrijft hoe de provincie werkt aan een goede leefomgeving, welke plannen daarvoor zijn, welke regels daarbij gelden en welke inspanningen de provincie daarvoor levert.

Toekomstige beleidsvernieuwing biedt kansen voor verbeteringen in Zuid-Holland. De provincie heeft hiervoor zeven vernieuwingsambities geformuleerd. Deze ambities dienen als stip op de horizon. De ambities beschrijven waar Zuid-Holland naartoe wil en luiden als volgt:

• 1. samen werken aan Zuid-Holland: inwoners, organisaties en bedrijven in een vroeg stadium betrekken bij besluiten;
• 2. bereikbaar Zuid-Holland: efficiënt, veilig en duurzaam over weg, water en spoor;
• 3. schone energie voor iedereen: op zoek naar schone energie, haalbaal en betaalbaar voor iedereen;
• 4. een concurrerend Zuid-Holland: diversiteit, de economische kracht van Zuid-Holland;
• 5. versterken natuur in Zuid-Holland: een aantrekkelijk landelijk gebied draagt bij aan de kwaliteit van de leefomgeving;
• 6. sterke steden en dorpen in Zuid-Holland: versnellen van de woningbouw met behoud van ruimtelijke en sociale kwaliteit;
• 7. gezond en veilig Zuid-Holland: beschermen en bevorderen van een gezonde, veilige en aantrekkelijke leefomgeving.

De zeven ambities zijn geconcretiseerd in beleidsdoelen. De beleidsdoelen omschrijven aan welke maatschappelijke opgaves de provincie Zuid-Holland werkt. Deze opgaven worden geconfronteerd met concrete omstandigheden en doelen van maatschappelijke partners. In de uitkomst van deze confrontatie komen knelpunten naar voren en ontstaan er kansen om de opgaven verder te brengen.

Relatie tot de ontwikkeling

Dit TAM- Omgevingsplan bedrijventerreinen maakt geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk. Het plan beperkt de bestaande gebruiksmogelijkheden op bedrijventerreinen ten behoeve van de nieuwvestiging van kleinschalige bedrijfsunits, opslagboxen en selfstorage. De doelstelling van het TAM Omgevingsplan om de nieuwvestiging van dit type bedrijven op bedrijventerreinen uit te sluiten raakt met name aan ambitie 4. Het plan helpt bedrijventerreinen vitaal te houden waardoor het vestigingsklimaat voor bedrijven op bedrijventerreinen niet wordt verstoord door kleinschalige bedrijfsunits die bedrijventerreinen bezet houden. Bedrijventerreinen kunnen daardoor worden gebruikt waar ze voor bedoeld zijn en dat draagt bij aan de economische kracht van de provincie Zuid- Holland.

3.2.2 Omgevingsverordening Zuid Holland

In de Zuid-Hollandse Omgevingsverordening (ZHOV)(opent in nieuw venster) zijn de regels over de fysieke leefomgeving van de provincie opgenomen. In de verordening staat aangegeven wat wel en niet is toegestaan: mag bijvoorbeeld op een bepaalde locatie een bedrijf worden uitgebreid of kan dat niet vanwege een grondwaterbeschermingsgebied. Ook staan er instructieregels in voor gemeentelijke omgevingsplannen en taken van waterschappen. De ZHOV is in werking vanaf 1 januari 2024.

Relatie tot de ontwikkeling

Het TAM Omgevingsplan Bedrijventerreinen maakt geen nieuwe ruimtelijke ontwikkeling mogelijk. Het plan beperkt alleen de bestaande gebruiksmogelijkheden door nieuwvestiging van kleinschalige bedrijfsunits, opslagboxen en selfstorage op aangewezen bedrijventerreinen in de gemeente Alphen aan den Rijn uit te sluiten. Het plan is daarmee niet in strijd met de provinciale omgevingsverordening.

3.4.1 Omgevingsvisie Alphen aan den Rijn

Op 27 januari 2022 heeft de gemeenteraad Alphen aan den Rijn de Omgevingsvisie Alphen aan den Rijn "Groene gemeente met lef!" (hierna: de Omgevingsvisie) vastgesteld. De Omgevingsvisie is een visie-document waarin de lange termijn keuzes van de gemeente zijn beschreven voor de fysieke leefomgeving. De gemeente Alphen richt zich daarbij op ontmoeten en verbinden, duurzaam en groen en vitaal wonen en leven. De omgeving is alles buitenshuis, dus alles wat nodig is om te wonen, te werken, te leren en te ontspannen of sporten. Het gaat bijvoorbeeld over lucht en water, wegen en gebouwen.

De omgevingsvisie gaat uit van 5 integrale ontwikkelrichtingen/thema's, waarvan de gemeente de ambitie heeft gesteld deze thema’s zo goed mogelijk uit te voeren. De volgende 5 thema's komen aan bod in de Omgevingsvisie:

• gezonde vergroening;
• samen sterker;
• waardevol buitengebied;
• landschappelijke verstedelijking;
• duurzaam ondernemen.

Binnen de vijf thema's zijn vervolgens een aantal doelen gesteld om de ambities per thema te bereiken.

Relatie tot de ontwikkeling

Het TAM Omgevingsplan raakt met name het thema duurzaam ondernemen uit de Omgevingsvisie. Het verbieden van kleinschalige bedrijfsunits, opslagboxen en selfstorage kleiner dan 300 m2 in de bestaande bedrijfsgebouwen op bedrijventerreinen draagt bij aan een duurzaam ruimtegebruik. De vestiging van dergelijke kleine bedrijfsunits beperkt het aanbod en de vestgingsmogelijkheden voor bedrijven die meer milieu ruimte nodig hebben. Dergelijke kleinschalige bedrijfsunits horen eigenlijk niet thuis op een bedrijventerrein en kunnen ook elders in de gemeente worden ingepast zoals op een solitair gelegen bedrijfsbestemming in of nabij een woonwijk, of in het landelijk gebied. Het TAM- omgevingsplan zorgt dat er duurzaam met de ruimte wordt omgegaan en waarborgt dat bedrijven die vanwege de bedrijfsactiviteiten meer milieuruimte nodig hebben, kunnen worden gevestigd op een locatie die daar geschikt voor is, het bedrijventerrein. Het TAM- omgevingsplan Bedrijventerreinen draagt bij aan de vitaliteit van de bedrijventerreinen in de gemeente Alphen aan den Rijn. Het plan is in lijn met de omgevingsvisie.

3.4.2 Bedrijventerreinenstrategie

In de bedrijventerreinenstrategie van de gemeente Alphen aan den Rijn zijn de volgende uitgangspunten vastgelegd:

• 1. Het tekort aan bedrijventerreinen tot 2030 (conform de behoefteraming 2021 van de Provincie Zuid Holland) moet worden opgevangen. Dit wordt gedaan door primair in te zetten op intensivering van het ruimtegebruik op bestaande bedrijventerreinen en wanneer dit niet voldoende oplevert het nader onderzoeken van locaties voor het ontwikkelen van nieuwe bedrijventerreinen.
• 2. Bij ontwikkeling van nieuwe bedrijfskavels zal er worden getoetst op de beleidslijnen zoals vastgelegd in de Economische Agenda, de Omgevingsvisie en het programma Duurzaamheid 2021-2030.
• 3. Bij de afweging tussen woningbouw en bedrijvigheid wordt het uitgangspunt dat er te allen tijde een evenwichtige balans tussen wonen- en werken behouden moet worden, met daarbij tevens als inzet het verkleinen van de uitgaande pendel.
• 4. Bij de transformatie van reguliere bedrijventerreinen naar woningbouw zorgen we op tijd voor het vastleggen van de benodigde compensatiemogelijkheden en schuifruimte op bedrijventerreinen.
• 5. We gaan actief in gesprek met bedrijven en eigenaren van bedrijfsvastgoed om kansen voor vernieuwing, verduurzaming en intensivering van het ruimtegebruik op bedrijventerreinen in kaart te brengen.
• 6. We starten de verkenning voor het ontwikkelen van een circulair bedrijventerrein in combinatie met de opgaven vanuit het programma Duurzaamheid en de Omgevingsvisie.
• 7. We borgen voldoende ruimte op de bedrijventerreinen voor het behoud van werkgelegenheid en om ondernemers investeringszekerheid te geven. Het behoud van onze bestaande reguliere bedrijventerreinen met daarbinnen ruimte voor intensivering ruimtegebruik en het optimaal benutten van de planologische ruimte voor het uitbreiden van bedrijfsactiviteiten zijn het uitgangspunt binnen het gemeentelijk beleid.

Relatie tot de ontwikkeling

Het TAM Omgevingsplan raakt met name uitgangspunt 7 van de bedrijventerreinenstrategie. Het verbieden van kleinschalige bedrijfsunits, opslagboxen en selfstorage kleiner dan 300 m2 in de bestaande bedrijfsgebouwen op bedrijventerreinen draagt bij aan een duurzaam ruimtegebruik. De vestiging van dergelijke kleine bedrijfsunits beperkt het aanbod en de vestgingsmogelijkheden voor bedrijven die meer milieu ruimte nodig hebben. Dergelijke kleinschalige bedrijfsunits horen eigenlijk niet thuis op een bedrijventerrein en kunnen ook elders in de gemeente worden ingepast zoals op een solitair gelegen bedrijfsbestemming in of nabij een woonwijk, of in het landelijk gebied. Het TAM- omgevingsplan zorgt dat er duurzaam met de ruimte wordt omgegaan en waarborgt dat bedrijven die vanwege de bedrijfsactiviteiten meer milieuruimte nodig hebben, kunnen worden gevestigd op een locatie die daar geschikt voor is, namelijk het bedrijventerrein. Het TAM- omgevingsplan Bedrijventerreinen draagt bij aan de vitaliteit van de bedrijventerreinen in de gemeente Alphen aan den Rijn. Het plan is in lijn met de gemeentelijke bedrijventerreinenstrategie.

5.3.1 Afdeling 22h.1 Algemene bepalingen

Om misverstanden over de toepassing en interpretatie van het TAM-omgevingsplan te voorkomen worden in de begripsbepalingen (artikel 22a.1) de verschillende in het plan voorkomende begrippen nader omschreven, ook om de eenduidigheid bij het gebruik van het plan te bevorderen. Artikel 22a.2 tot en met 22a.8 regelt de meetbepalingen, de anti-dubbeltelbepaling en de maatwerk- en vergunningvoorschriften.

5.3.2 Afdeling 22h. 2 Doelen

Deze afdeling geeft aan dat het doel is een evenwichtige toedeling van functies aan locaties te bewerkstelligen.

5.3.3 Afdeling 22h.3 Normen in de fysieke omgeving

Deze afdeling begint met een paragraaf 22h.3.1 voor normen voor het gebruiken van locaties. Het gaat in dit TAM Omgevingsplan om een aanvulling van de regels voor bedrijfsfuncties op de aangewezen bedrijventerreinen zoals opgenomen in het tijdelijk deel van het omgevingsplan. De planregels voorzien in een regeling om de nieuwvestiging van kleinschalige bedrijfsunits, opslagboxen en selfstorage kleiner dan 300 m2 bvo in bestaande bedrijfsbebouwing op bedrijventerreinen tegen te gaan.

7.1.1 participatie

De belangenverengingen van de eigenaren van de bedrijventerreinen zijn geïnformeerd per brief over dit TAM- Omgevingsplan Bedrijventerreinen. Deze belangenverenigingen zijn in een eerder stadium ook al geïnformeerd over het voorbereidingsbesluit van 23 november 2023. Dit TAM- Omgevingsplan betreft een planologische verankeren van de lijn die in het voorbereidingsbesluit van 23 november 2023 al is ingezet. Destijds werd het voorbereidingsbesluit positief ontvangen door de belangenverenigingen. Het ligt dan ook in de lijn der verwachting dat dit TAM Omgevingsplan niet tot onoverkomelijke bezwaren zal leiden. Immers beoogt het TAM Omgevingsplan kleinschalige bedrijfsunits te weren om de bedrijventerreinen beschikbaar te houden voor bedrijven met een grote milieutechnische gebruiksruimte. De belangenverenigingen zullen dit waarschijnlijk, net zoals bij het voorbereidingsbesluit van 23 november 2023 het geval was, blijven ondersteunen.

PM: Samenvatten reacties belangenverenigingen

7.1.2 Belangen andere bestuursorganen en ketenpartners

Op grond van artikel 2.2 Omgevingswet is het plan aan verschillende bestuursorganen toegezonden. In een begeleidende mail is gevraagd om een reactie op het plan kenbaar te maken. De volgende instanties zijn aangeschreven:

• De provincie Zuid- Holland;

PM: Reactie van Provincie samenvatten

7.1.3 zienswijze en vaststellingsprocedure

Het TAM-omgevingsplan wordt als ontwerp ter inzage gelegd voor zes weken. Tijdens deze periode kunnen belanghebbenden zienswijzen indienen. Deze zienswijzen worden verzameld en beantwoord in een Nota van beantwoording zienswijzen. Deze nota inclusief het eventueel aangepaste TAM-omgevingsplan wordt voorgelegd aan de gemeenteraad ter vaststelling.